Normy emisji spalin zmieniają motoryzację

Filtry DPF, FAP, GPF, katalizatory to ważne elementy układów wydechowych, które dbają o zmniejszenie emisji szkodliwych substancji, co łączy je wszystkie? Wprowadzenie norm emisji spalin, spowodowało wprowadzenie obowiązkowego montażu w pojazdach urządzeń obniżających ilość szkodliwych substancji w spalinach.

Normy emisji spalin

Normy emisji spalin fachowo nazywane europejskim standardem emisji spalin, zostały opisane w serii dyrektyw unijnych. W normach emisji spalin znajdziemy informacje dotyczące ilości dopuszczalnej, emitowanej ilości tlenków azotu (NOx), węglowodorów (HC), tlenków węgla (CO) i cząstek stałych (PM). Regulacje dotyczą większości pojazdów – motocykli, samochodów osobowych, ciężarowych, autobusów, pociągów, traktorów i maszyn rolniczych, barek ale nie obejmują statków morskich i samolotów. Ze względu na obszar obowiązywania europejskie normy emisji spalin oraz polskie normy emisji spalin są identyczne. Ponieważ jesteśmy krajem Unii Europejskiej obowiązują nas europejskie normy emisji spalin, mamy jednak możliwość wdrożenia wielu własnych poprawek i polskie normy emisji spalin mogą być inne, nawet bardziej restrykcyjne. Pierwsze normy wprowadzono w roku 1992, ostatnią natomiast kilka tygodni temu, wraz z początkiem 2021 roku. W zależności od rodzaju pojazdu normy różnią się od siebie.

Normy emisji spalin pojazdy osobowe

Niezależnie czy to silnik benzynowy czy diesla pojazdy osobowe zobowiązane są spełniać różne normy. Od zawsze pojazdy z silnikiem diesla uważane były za bardziej emisyjne, co przełożyło się na stworzenie w stosunku do nich bardziej restrykcyjnych norm. Normy emisji spalin pojazdy osobowe z silnikiem diesla wprowadzono po raz pierwszy w roku 1992 i określały maksymalny poziom emisji tlenku węgla na poziomie 2,72 g/km, wartość węglowodorów i tlenków azotu na poziomie 0,97 g/km, natomiast wskaźnik PM nie mógł przekroczyć 0,14. g/km. Norma dla pojazdów osobowych z silnikiem benzynowym, o nazwie Euro 1 została wdrożona w roku 1993, zawierała identyczne wytyczne, które jednak nie zawierały restrykcji dotyczących pyłów PM.

Na przełomie lat powstały liczne obowiązujące normy emisji spalin, m.in. Euro 2, Euro 3, Euro 4, Euro 5 oraz Euro 6. Najbardziej restrykcyjna jest oczywiście norma Euro 6, która powstała w roku 2014. Od tego czasu jest stale aktualizowana i występuje pod różnymi odmianami nazwy Euro 6. W przypadku diesla norma Euro 6 w roku 2014 ustaliła maksymalną normę CO poniżej 0,5 g/km, NOx – 0,08 g/km, HC+NOx – 0,17 g/km, PM -0,005, cząstki stałe 6.0×1011. W „benzyniakach” CO mogło wynieść maksymalnie 1 g/km, HC 0,1 g/km, NOx – 0,06 g/km, PM -0,005 (dotyczy pojazdów z wtryskiem bezpośrednim), cząstki stałe 6.0×1011.

W ostatnich latach często dochodzi do wdrażania przełomowych przepisów, modyfikowano obowiązujące normy emisji spalin. Wraz z początkiem 2020 roku nowe przepisy wymusiły na producentach montaż w samochodach osobowych napędzanych benzyną filtrów GPF. Filtry GPF są filtrami cząstek stałych, które podobnie jak DPF-y wyłapują zanieczyszczenia i pod wpływem wysokiej temperatury wypalają je do postaci sadzy. Wdrożenie GPF-ów wywołało spore emocje oraz chęć zakupu pojazdu jeszcze przed obowiązywaniem przepisów. Pierwszego dnia stycznia 2021 roku w życie weszła kolejna norma emisji spalin – Euro 6D-ISC-FCM. Norma nie pozwala na przekroczenie emisji CO2 na średnim poziomie wyższym niż 95 g/km. Poprzedni rok był przełomowy, zapowiedziano w kolejnych latach wdrożenie normy Euro 7 a także zmniejszenie emisji do roku 2030 o 37,5%, w stosunku do stanu obecnego. Według producentów coraz bardziej restrykcyjne normy spowodują zaprzestanie sprzedaży pojazdów napędzanych benzyną i dieslem na rzecz elektrycznych.

Normy emisji spalin pojazdy ciężarowe

Każdego roku liczba pojazdów ciężarowych na świecie zwiększa się. W naszym środowisku powstaje coraz więcej maszyn zastępujących prace człowieka, zlecamy transport chętniej kupując produkty przez internet, jeździmy autobusami a rozwinięta konsumpcja powoduje zwiększenie flot pojazdów ciężarowych. Obecnie szacuje się, że około 25% emisji gazów cieplarnianych w transporcie drogowym tworzonych jest przez pojazdy ciężarowe. Mówi się też, że w roku 2050 transport ciężarowy wzrośnie o 80% w porównaniu do roku 2013. Wszystkie te fakty powodują, że pojazdy ciężarowe również muszą stawać się mniej emisyjne. Podobnie jak dla pojazdów osobowych istnieje sześć norm emisji spalin, które numerowane są trochę inaczej jak te w „osobówkach” a mianowicie od rzymskiego numeru I do VI. Każda z norm wskazuje konkretne wartości emisji szkodliwych substancji, których nie można przekroczyć. Znaczącą różnicą w dbałości o środowisko pomiędzy pojazdami osobowymi a ciężarowymi jest stosowanie w „ciężarówkach” systemu AdBlue.
Adblue to dokładnie nazwa specjalnego roztworu mocznika oraz całego systemu jego działania. Celem roztworu AdBlue jest rozłożenie w katalizatorze SCR szkodliwych dla środowiska tlenków azotu. Proces polega na skierowaniu płynu na strumień spalin w katalizatorze co powoduje redukcję szkodliwych dla atmosfery tlenków azotu na azot oraz wodę. System stosuje się od początku wdrożenie normy Euro 4.

Wśród normy emisji spalin pojazdy ciężarowe najbardziej restrykcyjną normą obecnie jest Euro VI. Według Euro VI dopuszczalna emisja tlenków azotu wynosi 80 mg/km. Od roku 2015 nowe samochody muszą spełniać wspomnianą normę.

Normy emisji spalin a awaryjność

Coraz bardziej restrykcyjne normy emisji spalin to zdecydowana walka o czystość naszego środowiska ale też problemy dla samych użytkowników. Filtry i katalizatory mają za zadanie zmniejszać ilość spalin emitowanych przez pojazdy. Procesy doprowadzające do mniejszej emisji odbywają się w pojeździe. Do prawidłowego przeprowadzenia procesu potrzebne są specjalne warunki, m.in. wysoka temperatura pracy silnika. Jeśli pojazdy najczęściej wykorzystywane są w mieście i nie dochodzi do podwyższenia temperatury pracy silnika tak zwana „samoregeneracja” nie jest możliwa. Nieprawidłowo przeprowadzony proces powoduje, że pyły, sadza zapychają filtry i katalizatory, uniemożliwiają prawidłową pracę, wtedy należy je zregenerować lub wymienić na nowe.

Nasza firma od wielu lata zajmuje się regeneracją filtrów cząstek stałych oraz katalizatorów, zarówno do pojazdów osobowych jak i ciężarowych. Regeneracja jest zdecydowanie tańsza i bardziej ekologiczna od wymiany części. Regenerujemy stosując metodę wypalania w piecu, wydmuchując zanieczyszczenia ale też wymieniając wkłady. Korzystamy również z brytyjskiej maszyny marki Hartridge. Więcej informacji o naszych usługach można znaleźć na naszej stronie.

Normy emisji spalin zmieniają rynek

Pierwsze normy emisji spalin zaczęły funkcjonować prawie 30 lat temu. Początkowo normy wskazywały kierunek, w którym ma podążać produkcja samochodów, żeby być „bardziej eko”. Obecnie normy emisji spalin mają ogromny wpływ na branżę. Wytyczne stały się bardzo restrykcyjne, producenci wielkim nakładem sił i finansów starają się do nich dostosować. W ostatnich latach normy powodowały, że dealerzy samochodowi mieli problemy ze sprzedażą samochodów z poprzedniego roku. Katalizatory, filtry DPF, FAP, GPF są odpowiedzią na normy. Trzeba przyznać, że ich zwolennikami nie są ani producenci ani użytkownicy. Wpływ norm na branżę motoryzacyjną jest tak duży, że to właśnie z ich powodu dokonuje się jedna z największych rewolucji, czyli obecne przejście na coraz większy udział w rynku pojazdów elektrycznych. Przeciwników restrykcji jest wiele, w takim razie po co je wprowadzać? Odpowiedź jest prosta, ze względu na nasze zdrowie i środowisko. Normy mają na celu zmniejszenie emisji szkodliwych substancji, nie natomiast generację kolejnych kosztów dla użytkowników a dbałość o nasze zdrowie. Rok 2020 pokazał jak bardzo cenne w naszym życiu jest zdrowie.

Od kiedy katalizator jest obowiązkowy?

Katalizator należy do układu oczyszczania spalin a także elementów eksploatacyjnych, które często ulegają zapchaniu. Użytkownicy pojazdów wielokrotnie przy pierwszych problemach eksploatacyjnych zastanawiają się nad ich usunięciem, zadają sobie pytania czy będzie to zgodne z prawem oraz czy katalizator jest obowiązkowy oraz od kiedy. Warto przyjrzeć się temu zagadnieniu szerzej.

Czy katalizator jest obowiązkowy?

Mimo naszego tytułowego pytania „od kiedy katalizator jest obowiązkowy” wielu użytkowników pojazdów zastanawia się nadal czy katalizator jest obowiązkowy? Takie pytanie jest szczególnie powtarzane w sytuacji, kiedy zachodzi potrzeba naprawy-wymiany katalizatora na nowy lub regenerowany. Wielu właścicieli pojazdów poszukuje sposoby zaoszczędzenie pieniędzy i zastanawia się nad usunięciem katalizatora. Ze względu na coraz bardziej restrykcyjne normy emisji spalin katalizator jak i filtr cząstek stałych – DPF, FAP czy GPF jest obowiązkowy. Jeśli chodzi o filtry cząstek stałych obecnie nawet nowe pojazdy z silnikiem benzynowym są produkowane z filtrami GPF.

Obowiązek posiadania katalizatora wynika choćby z faktu obowiązku spełniania norm emisji spalin. Obecnie wyróżniamy różne normy emisji spalin, które regulują ilość wydalanych przez pojazd tlenków węgla, węglowodorów czy tlenków azotu. Najbardziej restrykcyjna jest norma emisji Euro 6. Norma ta została wprowadzona w roku 2014 a obecnie powstały nowe aktualizacje Euro 6c oraz 6d.

Od kiedy obowiązuje katalizator?

Skoro już wiemy, że katalizatory są obowiązkowe powróćmy do głównego pytania – „od kiedy obowiązkowy katalizator”, „od kiedy montowane są katalizatory”? Początkowo katalizatory były montowane w pojazdach z silnikiem benzynowym, dopiero po wprowadzeniu norm EURO zaczęły być montowane w pojazdach z silnikiem diesla. W Polsce nowe pojazdy mają katalizatory od roku 1995. Obecnie wszystkie pojazdy wyprodukowane po roku 1995 muszą mieć katalizator. Pojazdy przed rokiem 1995, jeśli mają wpisane w dowodzie rejestracyjnym posiadanie katalizatora także zobowiązane są do jego posiadania. Warto podkreślić, że każdy pojazd, który zobowiązany jest do posiadania katalizatora i nie będzie go miał nie przejdzie przeglądu okresowego. Podobnie sytuacja wygląda podczas kontroli policji. Jeśli w trakcie funkcjonariusze zorientują się, że samochód nie posiada katalizatora mogą zabrać nam dowód rejestracyjny. W Niemczech od roku 2007 poruszanie się po mieście pojazdem bez katalizatora jest zabronione. Należy pamiętać, że jeśli chcemy odzyskać dowód rejestracyjny z powrotem wymagany jest ponowny montaż katalizatora, którego koszt przywrócenia jest dużo wyższy niż przy jego wymianie, regeneracji.

Problem z katalizatorem

Katalizatory w pojazdach z silnikiem benzynowym ulegają uszkodzeniu np. poprzez nieprawidłowy proces proces spalania paliwa. Niespalona domieszka paliwa dopala się w katalizatorze i dochodzi do jego stopienia i zapchania układu wydechowego  następnie do nieprawidłowej pracy silnika. W ten sposób zapchany katalizator należy wymienić.

Posiadacze pojazdów z filtrem DPF lub katalizatorem często mają problemy ze wspominanymi elementami układów wydechowych. W przypadku takiej usterki jak wspominaliśmy można katalizator wyciąć, jednak to rozwiązanie nie jest idealne. Pojazd bez sprawnego katalizatora może narazić jego właściciela na dodatkowe koszty w związku z problemem uzyskania przeglądu technicznego lub kosztami spowodowanymi kontrolą policji. Z naszej strony polecamy stosowane przez nas wiele lat rozwiązanie regeneracji katalizatora. Zapchane katalizatory zamiast wymieniać można poddać procesowi regeneracji. Regeneracja katalizatorów wykonywana jest przez nas za pomocą wymiany wkładów ceramicznych, w przypadku pojazdów ciężarowych można regenerować katalizatory również poprzez maszynę marki Hartridge. Szczegóły dotyczące regeneracji znajdują się na naszej stronie (LINK). Regeneracja jest tańszym i bardziej ekologicznym procesem niż zakup nowej części, oszczędza nam również sporo nerwów. Zamiast zastanawiać się nad wycięciem katalizatora warto pomyśleć nad przywróceniem jego sprawności i regeneracją.

 

Kiedy należy wymienić katalizator?

Zdecydowana większość kierowców dokonuje napraw swoich pojazdów dopiero, kiedy dochodzi do ich uszkodzenia, czasem jednak warto zadbać o wymianę części eksploatacyjnych szybciej by uniknąć nagłej usterki, kiedy więc należy wymienić katalizator czy inne elementy układu wydechowego?

Do najważniejszych elementów układów wydechowych należy katalizator, filtr cząstek stałych, kolektor oraz tłumik. Zazwyczaj wymiany wspomnianych elementów dokonujemy dopiero w momencie, kiedy dojdzie do ich usterki czy uszkodzenia. Usterka każdego z elementów niesie za sobą nieprzyjemne konsekwencje. Do jednych z najdroższych napraw zalicza się wymiana katalizatora oraz filtra cząstek stałych. Warto nie dopuścić do sytuacji, kiedy katalizator, filtr będzie niesprawny, należy mieć świadomość, kiedy należy wymienić katalizator czy filtr DPF. Niesprawny katalizator może spowodować nagłe unieruchomienie Twojego pojazdu co poza kosztami naprawy może mieć dodatkowe konsekwencje. Monitorujmy stan naszych pojazdów i dokonujmy wymiany części, wtedy kiedy ich stan zużycia jest wysoki, pozwoli nam to uniknąć niespodziewanej usterek.

Co to jest katalizator?

Katalizator jest jednym z elementów układy wydechowego pojazdów spalinowych. Jak sama nazwa wskazuje pełni rolę katalizującą, w przypadku pojazdów spalinowych rola ta polega na zmniejszaniu, katalizowaniu ilości szkodliwych substancji emitowanych do atmosfery. Z czego zbudowany jest katalizator? Katalizator zbudowany jest z obudowy, o kształcie nieregularnego cylindra, w którym znajduje się wkład ceramiczny pokryty pierwiastkami szlachetnymi, m.in. palladem czy platyną.
W związku z coraz bardziej restrykcyjnymi normami każdy współczesny samochód z silnikiem spalinowym ma zamontowany katalizator. Wyróżnia się również normy emisji spalin, które musi spełniać pojazd, żeby został dopuszczony do ruchu. Obecnie obowiązującymi normami emisji spalin jest Euro-5 oraz Euro-6. W mniej rozwiniętych krajach, szczególnie na wschodzie Europy normy są mniej restrykcyjne. Wszystkie te zabiegi mają na celu poprawę jakości naszego powietrza.

Jaki są objawy niesprawnego katalizatora?

Warto z wyprzedzeniem zdiagnozować moment, kiedy wymiana katalizatora jest niezbędna pozwoli nam to uniknąć nieruchomienia pojazdu, będziemy mogli również zaplanować w budżecie koszty związane z wymianą. Jednym z objawów, który sugeruje nam problem z katalizatorem będzie wyświetlanie się kontrolki „check engine”. Kontrolka „check engine” ma kształt zarysu silnika i może zapalić się w kolorze pomarańczowym lub czerwonym. Kolor pomarańczowy będzie oznaczał usterkę, po jej wyświetleniu należy jak najszybciej zgłosić się do serwisu, czerwony kolor będzie oznaczał unieruchomienie pojazdu. Nie należy lekceważyć sytuacji, kiedy kontrolka zapali się na pomarańczowo, ponieważ uszkodzenia mogę negatywnie wpłynąć na stan innych podzespołów co narazi nas na dodatkowe koszty.
Katalizatory wraz z filtrami cząstek stałych są jedynymi z elementów układów wydechowych, które stosunkowo często ulegają awarii. Niestety koszty z tym związane są dosyć wysokie.

Uszkodzenie czy zapchanie katalizatora może również objawiać się poprzez spadek mocy samochodu. Niedrożny katalizator obniża moc pojazdu oraz silnika, w ten sposób pojazd nie może pracować na pełnych obrotach. Zmiana pracy silnika będzie odczuwalna. Spadek mocy i zła praca silnika może również spowodować, że silnik od razu po odpaleniu będzie gasł i uniemożliwiał jego pracę.

Samochód z zapchanym katalizatorem może nie tylko stracić przyśpieszenie i moc, ale również wydawać dziwne, nie naturalne dźwięki oraz zapach. Praca zapchanego katalizatora będzie powodowała emitowanie specyficznego, metalowego dźwięku. Problem będzie również dotyczył zapachu spalin, który może się unosić w kabinie samochodu po dłuższym postoju samochodu. Problem z przepływem spalin przez katalizator będzie również skutkowała mniejszą ilością zanieczyszczeń emitowanych z rury wydechowej.

Jak dbać o katalizator?

Żywotność katalizatorów podobnie jak innych części mechanicznych zależy od naszej eksploatacji samochodu. Dbając o nasz samochód oraz katalizator spowolnimy proces jego zapchania oraz przesuniemy w czasie potrzebę wymiany. W takim razie jak dbać o katalizator? Przede wszystkim do zapchania katalizatorów i filtrów DPF dochodzi z powodu ograniczenia procesu samoregeneracji. Samoregeneracja jest procesem, w którym pojazd osobowy pod wpływem jazdy na wysokich obrotach wewnątrz katalizatora dopala część sadzy i zanieczyszczeń, przepływających przez układ wydechowy. Praca silnika na wysokich obrotach zwiększa temperaturę pracy silnika i katalizatora, wtedy dochodzi do samoregeneracji. Żeby zadbać o nasz katalizator musimy przynajmniej raz w tygodniu spowodować pracę silnika na wysokich obrotach podczas jady na przynajmniej 10-15 kilometrów drogą ekspresową lub autostradę. Dla katalizatorów czy filtrów cząstek stałych wrogiem jest praca silnika na niskich obrotach. Stanie w korkach, jazda na krótkich dystansach, częste włączanie silnika to wszystko powoduje, że samochód emituje spaliny, w takich przypadkach katalizator nie wypala aż tyle powstającej sadzy.

Jeśli chcemy, żeby nasz katalizator służył nam jak najdłużej należy eksploatować go w sposób rozważny i nie narażać go na ewentualne uszkodzenia mechaniczne. Katalizator jest bardzo czuły na zmianę temperatury, trzeba uważać, żeby nagle go nie schłodzić. Unikajmy wjeżdżania w głębokie kałuże, czy mycia podwozia samochodu po przejechaniu wielu kilometrów. Również nie podjeżdżajmy pod zbyt wysokie krawężniki, unikajmy jazdy po mocno nierównych drogach, możemy zahaczyć katalizatorem o przeszkodę i spowodować uszkodzenie.

Co zrobić z zapchanym katalizatorem?

Wiemy już co to jest katalizator, jakie są objawy zapchanego katalizatora, kiedy trzeba wymienić katalizator, jak zadbać o katalizator, więc nasuwa się pytanie co zrobić z zapchanym katalizatorem? W przypadku zapchania katalizatora mamy kilka rozwiązań. Naprawić katalizator możemy na kilka sposobów – dokonując wymiany katalizatora na nowy, używany, regenerowany czy też wyciąć katalizator. Najlepszym, ale też najdroższym sposobem na zapchany katalizator jest jego wymiana na nowy, oryginalny produkt. W przypadku oryginalnych katalizatorów mamy pewność, że będzie on pasował oraz spełniał prawidłowo swoje funkcje. W przypadku oryginalnego, ale używanego katalizatora nie jesteśmy pewni jego stanu i jakości. Jeśli natomiast zamontujemy katalizator nowy, ale nie oryginalny – „zamiennik” może się okazać, że nie jest on w pełni kompatybilny z resztą układu wydechowego i nie pasuje. Najlepszym rozwiązaniem wydaje się zakup katalizatora nowego, jednak jego cena, szczególnie w autoryzowanym serwisie może odstraszać. W naszej firmie oprócz katalizatorów nowych polecamy również zakup katalizatorów regenerowanych. Regeneracja katalizatorów czy filtrów DPF jest obecnie coraz bardziej popularna. Regeneracja jest działaniem proekologicznym, powoduje ograniczoną produkcję nowych części. Oprócz tego regeneracja jest zdecydowanie tańsza niż zakup nowego produktu. Ostatnim i kontrowersyjnym sposobem zlikwidowania problemu katalizatora jest wycięcie katalizatora. Jeszcze kilkanaście lat temu usuwanie katalizatorów było bardzo powszechne, proces ten jednak ma zdecydowanie więcej wad niż atutów. Wycięty katalizator zatruwa nasze środowisko, nas samych, emituje zdecydowanie więcej spalin. Jeśli nasz samochód nie posiada katalizatora możemy narazić się na bardzo wysoki mandat a także problemy z otrzymaniem przeglądu technicznego auta. Zdecydowanie odradzamy wycinanie katalizatorów.

Układy wydechowe są specyficznymi elementami naszych pojazdów, nie widoczne na pierwszy rzut oka, mimo to bardzo ważne. Katalizatory i filtry DPF dbają o jakość spalin wydalanych przez samochód, ich niesprawność może nagle unieruchomić nasz pojazd i narazić na spore koszty. Jeśli chcemy uniknąć niespodziewanych kosztów musimy wiedzieć, kiedy wymienić katalizator czy filtr DPF ale też jak dbać o katalizatory i filtry. Korzystajmy z naszych pojazdów nie tylko w strefie miejskiej, wprowadzajmy je systematycznie na wysokie obroty a także unikajmy szybkiej jazdy po nierównym terenie, to wszystko pozwoli nam zachować dłuższą żywotność i cieszyć się jazdą.