Przez lata samochodowe układy wydechowe przechodziły wiele zmian. Kiedyś najważniejszą rolę w układzie wydechowym były tłumiki. Na przełomie lat do tłumików dołączyły filtry cząstek stałych oraz katalizatory. Obecnie coraz ważniejszą rolę przejmują systemy SCR. Co oznacza skrót SCR? Czym jest system SCR? Jak działa system SCR? Gdzie znajduje się system SCR? Co to jest AdBlue? Odnośnie SCR-ów jest dużo pytań, na które postaramy się odpowiedzieć.
System SCR – rozwinięcie skrótu
Wiele terminów w branży motoryzacyjnej pisanych jest technicznym językiem, w postaci skrótu lub pochodzi z innych języków, głównie języka angielskiego. W branży układów wydechowych funkcjonują takie nazwy jak: DPF, FAP, GPF czy tytułowy SCR. Co oznacza skrót SCR? SCR pochodzi od słów: Selective Catalytic Reduction, czyli w wolnym tłumaczeniu selektywna redukcja katalityczna. W takim razie czym właściwie jest SCR? SCR to system służący oczyszczaniu spalin i zmniejszaniu emisji szkodliwych substancji do atmosfery. W ramach redukcji spalin neutralizowane jest aż 90% szkodliwych związków.
Jak działa SCR?
Działanie systemu opiera się na reakcji chemicznej, w której udział biorą szkodliwe związki oraz substancje, które mają je zneutralizować. SCR montowany jest w pojazdach z silnikami diesla, które podczas swojej pracy produkują zdecydowanie więcej szkodliwych substancji niż „benzynowce”. Przede wszystkim do szkodliwych związków, które powstają w trakcie spalania paliwa zaliczamy tlenki azotu, o niezdefiniowanym składzie, które oznaczone są symbolem NOx. Żeby doszło do ich neutralizowania w systemach SCR stosuje się specjalny płyn o nazwie AdBlue. Co to jest AdBlue? Co znajduje się w AdBlue? Skład AdBlue stanowi wodny roztwór mocznika (32,5%) oraz wody (67,5%). Działanie systemu SCR polega na skierowaniu pod wysokim ciśnieniem płynu AdBlue w strumień spalin, co doprowadza do reakcji chemicznej. W ramach reakcji szkodliwe tlenki azotu redukowane są do postaci bezpiecznego dla środowiska azotu oraz wody. Ważnym czynnikiem wpływającym na prawidłowy przebieg procesu jest temperatura katalizatora SCR, która musi być odpowiednio być wysoka.
Budowa systemu SCR
Jak działa system SCR opisaliśmy powyżej, w takim razie jaka jest budowa systemu SCR? Głównie system SCR zbudowany jest z takich elementów jak: czujnik tlenków azotu, zbiornika płynu AdBlue z wlewem, pompy, przewodów, mieszalnika z wtryskiwaczem, katalizatora SCR, modułu sterującego. Gdzie znajduje się system SCR? SCR jest przedłużeniem filtra cząstek stałych w układzie wydechowym i znajduje się w podwoziu pojazdu. Początkowym elementem SCR jest czujnik tlenków azotu, który informuje o ilości substancji do zredukowania. Za czujnikami znajduje się katalizator SCR, którego początkiem jest mieszalnik, pomagający w mieszaniu się spalin z AdBlue. Na katalizator składa się specjalistyczny wkład i jego obudowa (więcej informacji z czego wykonany jest katalizator można przeczytać na naszym blogu – LINK). Za katalizatorem znajduje się drugi czujnik azotu, który ma za zadanie korygowanie dawki AdBlue. Kolejnym elementem jest moduł tłoczący oraz zbiornik AdBlue wraz z wlewem. Moduł tłoczący składa się z pompy mebranowej, czujnika powietrza, ciśnienia, temperatury, sterownika i przekaźnika. System SCR jest stosunkowo złożony układem.
System SCR – wykorzystanie
Jak wspominaliśmy na początku tekstu systemy SCR z każdym rokiem zyskują na znaczeniu, jednak nie każdy z nas miał z nim do czynienia. Warto więc odpowiedzieć na pytanie, gdzie jest wykorzystywany system SCR? Przede wszystkim trzeba pokreślić, że systemy SCR montowane są tylko w pojazdach z silnikami diesla, które spełniają normę EURO-6. SCR-y spotkamy w pojazdach osobowych, ciężarowych, maszynach budowlanych, roboczych a także rolniczych. Pierwszy system SCR powstał jeszcze w poprzednim wieku, jednak seryjnie montowane są od niedawna. W naszym serwisie pierwszym pojazdem z SCR był Mercedes ML z roku 2009, przystosowany na rynek amerykański. Ze względu na większą emisję spalin to rozwiązanie było wykorzystywane początkowo w pojazdach ciężarowych czy maszynach roboczych. Wpisując w internecie sformułowania odnośnie SCR, np.: system SCR Scania, system SCR Volvo, system SCR Scania, system SCR Mercedes czy system SCR Renault, system SCR DAF, system SCR Iveco, system SCR MAN na pewno znajdziemy wiele informacji opisujących powyższe systemy i ich pierwszy wygląd w danym modelu.
Regeneracja systemu SCR, regeneracja katalizatora SCR
Niestety system SCR jak każdy element pojazdu może ulec zużyciu lub usterce, do jego najczęstszych problemów możemy zaliczyć uszkodzenie lub zapchanie katalizatora SCR. Katalizator jest najważniejszym elementem w całym układzie, to w jego wnętrzu dochodzi do reakcji utleniania tlenków azotu. Poprzez swoje działanie katalizatory narażone są na zapychanie, m.in. przez sadzę. Problemy z katalizatorami występują przede wszystkim w pojazdach, które poruszają się po mieście, kiedy to zachodzenie procesu samoregeneracji jest utrudnione. Problem z zapchanym katalizatorem możemy rozwiązać na kilka sposobów, do których zaliczymy: zakup nowego, wymiana na tzw. „zamiennik” lub regenerację. Nasza firma, mimo że realizuje każdą z powyższych metod, szczególnie poleca regenerację katalizatorów SCR. Regeneracja przywraca sprawność katalizatora, jednocześnie jest zdecydowanie tańsza niż zakup nowego produktu. Regenerując katalizatory wykorzystujemy unikalną metodę, która polega na wymianie zatkanych wkładów (na temat metody wymiany wkładów przeczytacie więcej na naszym blogu – LINK). Zapraszamy do kontaktu z przedstawicielami naszej firmy, którzy pomogą w przypadku problemów z katalizatorami czy filtrami cząstek stałych. Warto serwisować układy wydechowe, problemy z nimi mogą doprowadzić do unieruchomienie pojazdu. W przypadku systemu SCR nie można również zapomnieć o uzupełnianiu ilości płynu AdBlue.
System SCR bez tajemnic
W tekście zawarliśmy wiele informacji, odpowiadając między innymi na pytania „system SCR co to jest?” Wiemy, gdzie znajduje się katalizator SCR, co to jest AdBlue. Mimo, że obecnie jeszcze stosunkowo niewielu właścicieli samochodów korzysta z systemu SCR taka wiedza już niedługo może być bardzo przydatna. Postępujące zmiany powodują, że systematycznie wprowadzane są coraz bardziej restrykcyjne normy emisji spalin a co za nimi idzie również zmiany technologiczne. Można stwierdzić, że system SCR nie ma przed nami tajemnic. Najważniejsze jest jednak przełożenie wiedzy i doświadczeń na praktyczne działanie.